Uzunca bir süredir PHP ile birlikte uygulamalar geliştiriyor olsam da, şartlar beni geçtiğimiz günlerde .NET ile bir uygulama geliştirmeye götürdü. PHP ile belirli bir seviyeye gelmiş uygulama, sonrasında C# ve .NET platformu bileşenleri kullanılarak geliştirildi. Ben de bu yazıda bir yandan PHP ile C#'ı, bir yandan da .NET platformunu irdelemek istedim. Eğer bir gün olur da PHP'den sıkılırsanız, nelerle karşılaşabileceğinizi dilim döndüğünce anlatmak istiyorum.
.NET dünyasında çok yeni olduğum için bu yazıyı lütfen teknik bir yazı olarak değerlendirmeyin. Önizleme daha doğru bir tabir olacaktır.
Açıkçası PHP gibi kendi içinde oldukça tutarsız isimlendirmeleri olan bir dilden çıkıp da C#'a geçmek sizi oldukça rahatlatacaktır. Bir tarafta strpos ve str_replace gibi kötü isimlendirmeler, diğer tarafta Convert.ToInt32 ve Convert.ToBoolean gibi yapılar söz konusu. Bu tabii olarak tatlı tatlı bir detay.
Her şeyden önce, Tip Dayatması tabirini daha çok sevdiğimi belirtmek isterim. :)
Tip Dayatma desteği PHP7 ile birlikte artık kullanılabilir durumda. Ancak PHP'nin omuzlarında geçmişe yönelik uyumluluk yükü olduğu için, bu özelliğin PHP projelerinde çok fazla kullanılabileceğini sanmıyorum. Zira PHP'de bu özellik sizin tercihinize bırakılmış durumda. Özgürlük her zaman güzeldir ama developer yeterince bilgili değilse, özgürlük kaosa dönüşecektir.
C#'ta da tip dayatmasından kurtulma şansınız dynamic ile bir nebze mümkün olsa da, genel olarak bir zorlama söz konusudur. Ne kadar veri tipleri arasındaki tutarlılığa sabit kalırsanız, uygulama o kadar kararlı seyredecektir.
PHP ile bir uygulama geliştirmek isterseniz oldukça ciddi bir özgürlüğünüz var ve en basit text editörden, oldukça gelişmiş IDE'lere kadar geniş bir yelpazeye sahipsiniz. İster ücretsiz olsun ister ücretli, kesinlikle kendinize uygun bir geliştirme ortamı bulabilirsiniz.
C# ile uygulama geliştirecekseniz tek çıkar yol var: Visual Studio. Evet Visual Studio Code'dan haberim var ve Microsoft'un open source hamlelerinden sonra diğer platformlar için geliştirdiği bazı araçları da denedim ancak C# gibi bir dil ve .NET gibi bir framework ve bileşenlerini henüz kaldırabilecek durumda olduklarını düşünmüyorum. Bu nedenle .NET dünyasında sizin handikapınızı oluşturacak şey Visual Studio'dur, çünkü lisans ücreti ödemek zorundasınızdır.
Düzeltme: Serkan İnce uyardı; Visual Studio Community sürümü tamamen ücretsizmiş. Bu ek bilgiyle birlikte Visual Studio'yu bir avantaj olarak değerlendirmek gerekiyor.
PHP ile uygulama geliştirken işletim sistemi size sorun çıkarmaz ancak Visual Studio Code harici diğer VS sürümleri Windows dışında çalışmadığı ve bir üst bölümde de belirttiğim gibi Windows harici platformlar için geliştirilenler henüz (bence) yeterli olmadığı için geliştirme aşamasında Windows'a muhtaç kalırsınız. Uzun lafın kısası; büyük geçmiş olsun.
Öncelikle aktif olarak bir XDebug kullanan bir developer olduğumu belirtmek isterim. Kullandığım geliştirme ortamlarına eklentiler vasıtasıyla XDebug'ı entegre eder, geliştirmeye sonra devam ederdim. Ancak Visual Studio kullandığınızda haşır neşir olacağınız debugger, PHP dünyasında ek paket ve eklentiler yardımıyla kullanacaklarınıza göre kat ve kat daha kullanışlı olacaktır.
PHP ile uygulama geliştirken CodeCeption ve PHPUnit yardımıyla fırsat buldukça Unit Test, sıklıkla (nasıl olsa SPA geliştiriyoruz diyerek) Acceptance Test yazardım. Bunların çok büyük yararı vardı çünkü uygulamada refactoring yaptığım zaman, nerelerin bozulduğunu çok net görebilirdim. Ancak Visual Studio ve C#'ın derlenen bir dil olması marifetiyle yapacağınız bir değişikliğin olumsuz sonuçlarını (büyük oranda) hemen görürsünüz. Bu nedenle herhangi bir test yazma girişimim olmadı. Belki de şuan tamamen cahilce konuşuyorum. İlerleyen dönemlerde eğer pişman olursam, bu bölümü muhakkak güncelleyeceğim.
PHP ya da C# daha güvenlidir demek pek mantıklı değil. Çünkü PHP geliştiriyici daha özgür bıraktığından, temel güvenlik önlemleri konusunda geliştirilen uygulama yeterli olamayabilir. Buna rağmen PHP dünyasında herhangi bir modern framework kullanılarak geliştirilen uygulama ile C# ile geliştirilmiş bir web uygulaması arasında bir fark oluşabildiğini henüz görmedim. Söz konusu temel güvenlik önlemleri ise her iki tarafta da aradığınızı bulabilirsiniz. Eğer aradığınız şeyi bilmiyorsanız, her iki tarafta da güvenlik açığı olan uygulamalar geliştirebilirsiniz.
Geliştiriğiniz bir uygulamanın kodlarını müşterinize vermek istemiyorsanız .NET dünyasının daha uygun olduğunu düşünüyorum. Çünkü çalışan bir uygulamayı DLL olarak teslim edebilirsiniz. PHP tarafında da kod şifreleme teknik ve araçları var ama hem bunların kırılabildikleri söylentisi hem de gerçekten iyi olanların ücretli olmaları PHP'ye open source avantajlarını bir nebze kaybettiriyor.
Henüz performans konusunda kıyaslama yapabilecek kadar bir bilgi oluşturamadım. Zaten bu iş oldukça teknik bir iş ve yorum yapmak yerine sayısal verilerle konuşmak doğru olandır.
Her ne kadar hoşnut olmasam da kapitalist bir dünyada yaşıyoruz ve iyi bir şey ortaya çıkarmak istiyorsanız, bütçenizi ona göre ayarlamanız gerekiyor. PHP ile hiç bir şey yapılmaz demek değil bu. Elbette ki bir çok kullanılacağı senaryo vardır. Nerelerde ve hangi şartlarda kullanılabileceği tamamen ayrı bir yazı konusu olduğu ve henüz o kadar tecrübeli olduğumu düşünmediğim için bunu sonraya bırakıyorum. Ancak şuan yeni bir projeye başlayacak olsam ve bu projeyi kısıtlı bir bütçeyle, tek başıma yürütecek olsam PHP ile yola çıkardım. Çünkü hala en iyi bildiğim şey PHP ve daha iyi sonuçlar alabileceğime inanıyorum. Ancak sizin ekibiniz ve bütçeniz yeterli ise; para var, huzur var.
Düzenleme: Buradaki bütçede hem developer maliyetini hem de Visual Studio lisansını kastetmiştim. Serkan İnce'nin uyarısıyla birlikte Visual Studio Community sürümünün ücretsiz olduğu gerçeği, bu cümlede sadece developer maliyetlerini bırakıyor.