Özgür Adem Işıklı

Bir insan neden alıntı tweetlere karşı olur?

28 January 2023

Alıntı tweetler hemen her gün karşılaştığımız basit bir Twitter özelliği. Bir insanın neden buna karşı olduğunu merak ediyor olabilirsin. Ben karşıyım ve neden karşı olduğumu açıklamak istiyorum.

Alıntı tweetleri ekseriyetle bir fikri ya da kişiyi yargılamak için kullanıyoruz. Elbette eleştirinin bilimsel metodolojideki yerinin ben de farkındayım. Bir fikri ya da kişiyi alıntı tweet ile eleştirdiğimizdeki amacımız naif bir amaç. Ben amaca değil, bu eylemin sonucana saldırıyorum.

Her şeyden evvel bir konuda anlaşalım, Twitter bilimsel tartışma ortamı değil. Bilimsel tartışma akademik dergiler üzerinden makaleler aracılığıyla yapılır. Biz Twitter'da genellikle üzerinde çok düşünmediğimiz, alalade fikirlerimizi paylaşıyoruz. Bu nedenle "bilimsel eleştiri" yakıştırmasını doğru bulmuyorum. Akışın içinde kaybolacak tweetlerin herhangi bir bilimselliğinden söz edilemez.

Alıntı tweetlerin asıl sorunu, hemen hemen her zaman kontrol edilemez bir lince dönüşmesidir. Bunu bir örnekle açıklayalım.

Gerçek yaşantımızda zaman zaman saçmalayan insanlarla karşılaşırız. Bu bir market sırasında olabildiği gibi, otobüs beklerken ya da otobüs yolculuğu anında da olabilir. Gerçek hayatta saçmalayan insanların saçmalık dolu konuşmalarını görmezden geliriz. İmkanımız varsa o kişiden uzaklaşmaya çalışırız. Saçma bir konuşmaya denk gelen bir insanın ellerini kollarını çırparak çevresindeki insanları da bu saçma konuşmadan haberdar etmeye çalışmasına denk gelmeyiz. Çünkü bu akıl dışıdır ve genellikle insanlar bu şekilde davranmazlar.

Ancak sosyal medyada bunun tam tersini yapıyoruz. Saçma bir tweet gördüğümüzde onu görmezden gelmek yerine alıntılayarak kendi takipçilerimize ne kadar saçma bir şey bulduğumuzu haber veriyoruz. Eğer tweet gerçekten saçmaysa, bu eylem tekrar ederek büyüyor ve kontrol edilemez bir lince dönüşüyor.

Bu noktada bazı önemli konuları netleştirelim. İnsanların yanlış bir şey söyleme haklarının olabileceğini düşünüyorum. Bu konuda istisnaların olduğunu (sağlık, haber alma özgürlüğü vb.) kabul ediyorum. Ancak biz bir şeyleri yanlış biliyor olabiliriz. Hatalı bir çıkarım yapmış olabiliriz. Bu, yüzyıllardır bilimsel araştırmada sıkça yaşanmış bir durumdur. Defalarca kez tekrar edildiği üzere, çeşitli yanlışlar bulunur ve bunlar akademik camiada düzeltilir. Yine de müdahale edilmek isteniyorsa, müdahale tweete yanıt şeklinde yapılmalıdır. Tabii olarak insanların yaşamlarını tehdit eden şartlatanlar konumuzun dışındadır.

Yukarıda alıntı tweetler aracılığıyla bir fikri ya da kişiyi eleştirmenin kontrol edilemez bir lince dönüştüğünden bahsettim. Bunun da nedenini açıklamak istiyorum. Gerçek hayatta, gerçek bir lince uğradığınızda aynı anda size saldırabilecek insan sayısı bellidir. Çünkü gerçek hayatın fiziksel sınırları vardır ve bu fiziksel sınırları aşamayız.

Ancak sosyal medyada bir linç yediğinizde bunun herhangi bir sınırı yoktu. Linç eksponansiyel olarak büyür. Linç edilen kişinin psikolojik durumuna bağlı olarak kalıcı zararlar verir. Bu durum, sosyal medya üzerinden söyleyen basit bir yanlışı düzeltmemekten daha korkunç sonuçlar doğruabilir.

Kabul edelim ki alıntı tweetler ile kendi takipçilerimize ne kadar zeki olduğumuzu da bir miktar göstermek istiyoruz. Ancak başkalarının yanlışları ya da hataları üzerinden başarı basamaklarını tırmanmak benim için etik değil. Ben her zaman kendi ortaya koyduklarımızla var olmaya çalışmanın daha sağlıklı olduğuna inanıyorum. Sosyal medyada bu tarz davranışları gerçekleştiren kişileri de bu nedenle takipten çıkıyorum.

Son olarak şunu da unutmamamız gerekir ki, kimi sosyal medya kullanıcıları "unpopular opinion" görünüşü altında kasıtlı olarak lince uğramak, bu vesileyle de kendi takipçi kitlelerini arttırmak niyetindeler. Her alıntı tweet ya da cevap bu toksik kişilerin alanını genişletmesine neden olmaktadır.

Her ne kadar ben de geçmişte bu tarz alıntı tweetler ile bir kaç lince ortak oldumsa da, bu durumdan ziyadesiyle üzgünüm. Ancak bu zararlı alışkanlığı bıraktığım için de mutluyum. Daha iyi iyi bir alternatif var olana kadar alıntı tweetlere karşı olacağım, alıntı tweetleri kullananları takipten çıkacağım.

Sevgiler.